Ogólnikowe zapisy, błędne specyfikacje, drugorzędne kryteria, bezmyślnie kopiowane treści, ustawianie wymogów pod konkretnego producenta – między innymi tak wyglądają zapisy dotyczące mat wibroizolacyjnych w Specyfikacjach Istotnych Warunków Zamówienia (SIWZ). Stowarzyszenie „Inicjatywa dla Infrastruktury” odsłania absurdy polskich przetargów na modernizację infrastruktury szynowej.
Maty wibroizolacyjne stosowane są w drodze szynowej w celu zmniejszenia wibracji oraz hałasu pochodzących od pojazdów przejeżdżających po torach. Materiały te stosowane są w szczególności w obszarach mocno zurbanizowanych, w tunelach, na wiaduktach i mostach. Zapisy dotyczące mat w SIWZ-ach zawierają wiele błędów, co bardzo często skutkuje wieloma pytaniami ze strony wykonawców startujących w przetargach, a to przekłada się na wydłużenie przetargów i opóźnienia w realizacji inwestycji.
Udział w postępowaniu tylko dla wybrańców
Jednym z największych grzechów autorów zapisów m. in. mat w SIWZ-ach jest tworzenie takich specyfikacji, aby jej wymogi spełniała tylko jedna firma. Takim przykładem jest m.in. przetarg ogłoszony przez Tramwaje Śląskie, dotyczący modernizacji torowiska tramwajowego w Sosnowcu, gdzie na pytanie jednej z firm zainteresowanej złożeniem oferty na maty, zamawiający podał szereg warunków jakie miał spełniać produkt.
„Modernizacja torowiska tramwajowego wydzielonego linii 15, 21, 24, 27 w ciągu ul. 3 maja, CWK w Sosnowcu”:
Mata wibroizolacyjna powinna:
- przenosić obciążenia na oś do 10 Mg,
- przenosić obciążenia dynamiczne odpowiednie dla prędkości do 80 km/h,
- posiadać sztywność statyczną Cstat> 0,01 N/mm3,
- mieć grubość 25 mm,
- być wykonana z elastomeru opartego na naturalnym kauczuku,
- posiadać specjalny system łączenia w całość,
- w przekroju poprzecznym posiadać szereg wydrążonych wzdłużnie otworów,
- być wykonana inną technologią niż spienianie i klejenie
Problem w tym, że pięć ostatnich punktów opisu maty, czyli ponad połowa z zamieszczonych wymagań, nie miała żadnego wpływu na jej właściwości. Jednak te pięć punktów było wystarczających, aby uniemożliwić uczciwą konkurencję, gdyż na polskim rynku tylko jeden produkt spełniał takie wymagania.
Ten błąd wynika bardzo często z bezmyślnego kopiowania cech materiału z karty technicznej jednego z producentów. Zamawiający musi potem wycofywać się z tych zapisów. Często wymagania dotyczące mat wibroizolacyjnych opisywane są za pomocą właściwości o znaczeniu co najwyżej drugorzędnym, lub wręcz nieistotnym. I tak arkusze maty np. mają mieć określony wymiar lub być dostarczone w rulonach. Takie bardzo szczegółowe zapisy pozwalają zamawiającemu na odrzucenie innej maty pomimo spełnienia przez nią wymagań w zakresie sztywności statycznej i dynamicznej – właściwości mających kluczowe znaczenie w skuteczności ograniczenia transmisji drgań do otoczenia.
Wskazywanie palcem
Rażącym nadużyciem zamawiających jest z kolei podawanie konkretnych nazw handlowych w dokumentacji. W przetargu pn. „Modernizacja infrastruktury tramwajowej i trolejbusowej w Aglomeracji Górnośląskiej wraz z infrastrukturą towarzyszącą” podano nazwę handlową mat Sylomer. Prawo Zamówień Publicznych art. 29 ust. 3 jednoznacznie określa, że nie można opisywać przedmiotu zamówienia poprzez wskazanie jego znaków towarowych, patentów lub pochodzenia, chyba że jest to uzasadnione specyfiką przedmiotu zamówienia, tym samym zabrania się opisywania przedmiotu zamówienia za pomocą dostatecznie dokładnych określeń. Dla maty Sylomer MFSTP 2517v jest wypisanych kilkanaście właściwości, z których większość ma znaczenie drugorzędne. Daje to możliwość Zamawiającemu odrzucenia innej maty, pomimo spełnienia przez nią kluczowych parametrów z punktu widzenia skuteczności ograniczenia transmisji drgań do otoczenia wymagań.
Wymagania dla maty wibroizolacyjnych zostały przedstawione w następujący sposób:
- 2,5 cm – mata antywibracyjna poliuretanowa, wysokiej jakości (Zamawiający nie wyjaśnia, co określa „wysoką jakość produktu”), dostarczana w rulonach (sposób dostarczenia maty jest zupełnie nieistotny z punktu widzenia jej parametrów ani właściwości techniczno - użytkowych. Natomiast wpisywanie do specyfikacji tego typu kryteriów wyboru, w przypadku traktowania zapisów literalnie, dyskwalifikuje producentów, których maty dostarczane są w arkuszach), także zastosowana pionowo na granicy z pozostałą konstrukcją jezdni spełniająca parametry i właściwości mechaniczne dla mat Sylomer MFSTP 2517v (przytoczono nazwę handlową produktu).
Brak wiedzy technicznej
Kolejnym absurdem jest sporządzanie specyfikacji przez osoby o niedostatecznej wiedzy technicznej. W przetargu na modernizację torowiska w Sosnowcu pojawił się opis w jaki sposób mają być zabudowane maty w torowisku. Według autora zapisów arkusze maty wibroizolacyjnej należy łączyć ze sobą za pomocą taśmy samoprzylepnej, wzdłuż styków, z pozostawieniem krótkich przerw w łączeniu w celu umożliwienia przedostawania się wody, która może zbierać się na powierzchni maty. Problem w tym, że sugerowanie jakoby między arkuszami maty powinien być odstęp, aby umożliwić odpływ wody nagromadzonej jest podstawowym błędem. Mata powinna być zabezpieczona przed przenikaniem do niej wody, a cała konstrukcja nawierzchni właściwie odwodniona.
Zapraszamy na III Kongres Infrastruktury Polskiej, który odbędzie się 8 października 2015 roku w Łodzi. W tym roku wśród poruszanych tematów znajdzie się między innymi rola funduszy prywatnych w budownictwie infrastrukturalnym oraz kwestia relacji między członkami procesu inwestycyjnego.
Więcej informacji o Kongresie znajdziesz tutaj.
Zapisz się do newslettera:
